Σχολή Ικάρων – Η ιστορία της

Αποστολή της Σχολής Ικάρων (ΣΙ) είναι να παρέχει στην Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ) μόνιμους Αξιωματικούς, με κατάλληλη εκπαίδευση και αγωγή, για την κάλυψη των αναγκών της, να παράγει γνώση και να προάγει την έρευνα περί την αεροπορική και αεροδιαστημική επιστήμη και τεχνολογία και να υποστηρίζει το επιχειρησιακό έργο της ΠΑ με τα μέσα και το προσωπικό που διαθέτει.

Περίοδος 1931 – 1940

Το 1931 αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της Ελληνικής Αεροπορίας. Η Σχολή Αεροπορίας (ΣΑ), από τις πρώτες στον κόσμο Στρατιωτικές Αεροπορικές Σχολές, ιδρύθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1931 και άρχισε να λειτουργεί τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου με ενιαία εκπαίδευση για τη Στρατιωτική και Ναυτική Αεροπορία.

Η φοίτηση σε αυτήν ήταν τριετής και στη ΣΑ εισέρχονταν απόφοιτοι του εξατάξιου Γυμνασίου. Οι απόφοιτοι αυτής ονομάζονταν Μόνιμοι Ιπτάμενοι Ανθυποσμηναγοί, ενώ όσοι αποτύγχαναν στις πτήσεις αλλά σημείωναν επιτυχία στα θεωρητικά μαθήματα έπαιρναν την ειδικότητα του Οικονομικού Αξιωματικού. Οργανωτικά η ΣΑ προέβλεπε δύο Διευθύνσεις και δύο Μοίρες. Τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης Αέρος, τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης Εδάφους, τη Μοίρα Δοκίμων και τη Μοίρα Διοίκησης. Η πτητική εκπαίδευση των μαθητών ήταν διάρκειας 150 ωρών, αρχικά με αεροσκάφη τύπου AVRO και στη συνέχεια με αεροσκάφη τύπου BREGEUT και με μονοθέσια διώξεως τύπου MARS.

Η εκπαίδευση βασίστηκε στο σύστημα εκπαίδευσης των αντίστοιχων Αγγλικών Αεροπορικών Σχολών. Κατά την εκπαίδευση αέρος δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στην εξάσκηση στους ακροβατικούς ελιγμούς. Στις ασκήσεις Τακτικής εκπαιδεύονταν μετά την αποφοίτησή τους, στη Σχολή Γενικής Εκπαίδευσης και Ειδικοτήτων, με αεροσκάφη τύπου POTEZ-25, MORANE-230, HORSLEY και VELOS. Μερικοί μετεκπαιδεύονταν με υδροπλάνα FAIREY σε αποστολές ναυτικής συνεργασίας στην Αεροπορική Βάση Φαλήρου.

Για την ανανέωση σε Αξιωματικούς Μηχανικούς ιδρύεται στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (ΣΝΔ) Τμήμα Αερομηχανικών, με την παραγωγή δύο σειρών των 6 σπουδαστών η κάθε μία. Η πρώτη σειρά των Ανθυποσμηναγών Μηχανικών αποφοίτησε στις 12 Οκτωβρίου 1934 και η δεύτερη στις 2 Νοεμβρίου 1935. Με το ΝΔ της 16/10/1935 “ΠΕΡΙ ΣΧΟΛΩΝ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ”, λειτούργησε στη ΣΑ και δεύτερο τμήμα, το Τμήμα Υπαξιωματικών Χειριστών, διάρκειας δύο (2) ετών, από το οποίο αποφοιτούσαν Σμηνίες Χειριστές. Οι ειδικότητες που αποκτούσαν ήταν τρεις: Χειριστές με ειδίκευση βομβαρδιστού, Πολυβολητές & Βομβαρδιστές με δευτερεύουσα ειδίκευση φωτογράφου, Ασυρματιστές. Το 1939 σηματοδοτείται η δημιουργία στη ΣΑ και τρίτου τμήματος, του Τμήματος Μηχανικών. Στις 6 Φεβρουαρίου 1939 συγκροτείται στη ΣΑ η πρώτη σειρά Δοκίμων Αξιωματικών Τεχνικών με δύναμη 15 Δοκίμων.

Η θεωρητική εκπαίδευση των Ικάρων περιελάμβανε κυρίως επαγγελματικά μαθήματα και δευτερευόντως κοινωνικά. Οι Ίκαροι της Ιης τάξης εκτελούσαν θαλάσσιο εκπαιδευτικό ταξίδι μαζί με τους μαθητές της ΣΝΔ με το ιστιοφόρο “ΑΡΗΣ” στη Μεσόγειο. Οι Ίκαροι της ΙΙης τάξης συμμετείχαν, την ίδια περίοδο, σε εκπαιδευτική κατασκήνωση με τους μαθητές της Σχολής Ευελπίδων, όπου και διδάσκονταν κανονισμούς πεζικού και τοπογραφίας.

Από τους κόλπους της ΣΑ αποφοίτησαν οι περισσότεροι από εκείνους που έδωσαν τη ζωή τους στις εναέριες μάχες κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ήρωας Υποσμηναγός Μητραλέξης υπήρξε μαθητής της ΣΑ. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια μιας αερομαχίας και αφού του τελείωσαν τα πυρομαχικά, επιτέθηκε με αυταπάρνηση και κατέρριψε Ιταλικό βομβαρδιστικό εμβολίζοντας το ουραίο πτέρωμά του.

Περίοδος 1941 – 1951

Η έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου επέβαλε τη μεταφορά της ΣΑ στο Άργος, όπου λειτούργησε από τον Οκτώβριο του 1940 μέχρι τον Απρίλιο του 1941. Μετά τον Απρίλιο του 1941, η ΣΑ μεταστάθμευσε στη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια στη Νότια Ροδεσία, όπου λειτούργησε κανονικά ως Εκπαιδευτικό Κέντρο από τον Σεπτέμβριο του 1941 μέχρι το καλοκαίρι του 1946. Κατά την παραμονή της ΣΑ στη Μέση Ανατολή ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους 40 απόφοιτοι της ΣΑ, οι οποίοι και συνέχισαν την ένδοξη αεροπορική τους δράση στην Αίγυπτο. Η εκπαίδευση των Ελλήνων Ικάρων και Αξιωματικών Ιπταμένων κατά τη διάρκεια του πολέμου έγινε στις Βρετανικές Μονάδες της Μέσης Ανατολής και της Νοτίου Ροδεσίας. Στη Νότιο Ροδεσία εκπαιδεύτηκαν και δύο σειρές Ιπταμένων Υπαξιωματικών. Κατά την περίοδο που η ΣΑ λειτούργησε στο εξωτερικό, ο συνολικός αριθμός ωρών πτήσεων ανήλθε στις 145.000.

Στα μέσα του 1945 έγινε η κατάταξη της 19ης σειράς Ιπταμένων η οποία ήταν η πρώτη μεταπολεμική σειρά. Οι Ίκαροι αυτοί εκπαιδεύτηκαν στην Αγγλία από τον Οκτώβριο του 1946 έως τον Οκτώβριο του 1947 με αεροπλάνα MOTH. Τον Μάρτιο του 1947 η ΣΑ επανέρχεται στη Δεκέλεια. Η κανονική έναρξη λειτουργίας της ΣΑ άρχισε τον Οκτώβριο του 1947, όταν δέχτηκε τους πρώτους μαθητές που μετεκπαιδεύτηκαν στην Αγγλία. Οι ίδιοι μαθητές συνέχισαν στην πτητική τους εκπαίδευση στη ΣΑ με αεροσκάφη τύπου HARVARD και SPITFIRE.

Η αρχική οργάνωση της ΣΑ στηρίχθηκε στα πρότυπα των Αγγλικών Αεροπορικών Σχολών της Νότιας Ροδεσίας. Περιλάμβανε τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πτήσεων, κάτω από την οποία ήταν η Μοίρα Εκπαίδευσης Αέρος, η Μοίρα Εκπαίδευσης Εδάφους και η Μοίρα Ικάρων. Η ΣΑ την εποχή εκείνη διέθετε ελάχιστα μέσα, τόσο για την εκπαίδευση εδάφους όσο και για την εκπαίδευση αέρος. Για την εκπαίδευση εδάφους διέθετε ελάχιστες αίθουσες διδασκαλίας με περιορισμένα εποπτικά μέσα και η θεωρητική εκπαίδευση περιοριζόταν σε επαγγελματικά και στρατιωτικά μαθήματα. Για την πτητική εκπαίδευση η ΣΑ διέθετε 10 έως 15 αεροσκάφη TIGER MOTH, 15 έως 20 αεροσκάφη HARVARD και 15 έως 20 αεροσκάφη SPITFIRE.

Η μεταπολεμική ανάπτυξη της Αεροπορίας δημιούργησε νέες απαιτήσεις, μεταξύ αυτών και μιας σταθερής ροής παραγωγή Τεχνικών Αξιωματικών ανώτατης βαθμίδας εκπαίδευσης. Έτσι το 1949 με σχετικό Διάταγμα ιδρύεται η «Σχολή Μηχανικών (Αξιωματικών) Αεροπορίας» (ΣΜΑ) και στις 29 Σεπτεμβρίου 1949 η ΣΑ ανοίγει τις πύλες της και υποδέχεται τους 6 μαθητές της 1ης σειράς ΣΜΑ. Έκτοτε η ΣΜΑ, ως τμήμα της ΣΑ ή Ικάρων όπως μετονομάστηκε αργότερα, δημιούργησε με την πάροδο του χρόνου ένα αξιόλογο αριθμό αποφοίτων, επιστημονικού επιπέδου, ικανού να διευθύνει και να αξιοποιεί το εν γένει τεχνικό δυναμικό της Αεροπορίας, σε μια περίοδο συνεχών αυξανόμενων τεχνολογικών εξελίξεων και απαιτήσεων.

Το σύστημα εκπαίδευσης αέρος που ακολουθήθηκε μετά τον επαναπατρισμό της ΣΑ στην Ελλάδα ήταν το ίδιο με αυτό των Σχολών της Νοτίου Ροδεσίας. Οι μαθητές εκτελούσαν συνολικά 160 ώρες πτήσης (40 ώρες σε TIGER MOTH, 80 ώρες σε HARVARD και 40 ώρες σε SPITFIRE). Το 1950 επανήλθε από τις ΗΠΑ, όπου εκπαιδεύθηκε, η πρώτη Μοίρα Ικάρων. Από τότε η Αεροπορική εκπαίδευση στη χώρα μας άρχισε να επηρεάζεται από το Αμερικάνικο Σύστημα εκπαίδευσης.

Από την ίδρυση της ΣΑ μέχρι το 1951 εκπαιδεύτηκαν 23 σειρές Αξιωματικών και Υπαξιωματικών Ιπταμένων. Η ΣΑ, με τα πενιχρά μέσα που διέθετε, εκπαίδευσε μέσα στα 20 χρόνια λειτουργίας της στο εσωτερικό και στο εξωτερικό συνολικά πάνω από 500 Ιπταμένους.

Περίοδος 1952 – Σήμερα

Το 1952 αρχίζει μια νέα περίοδος, η εποχή των αεροσκαφών JET. Η εκπαίδευση των Ικάρων στα αεριωθούμενα αεροσκάφη άρχισε το έτος 1953 με την ίδρυση του Σμήνους Εκπαιδεύσεως Αεριωθουμένων (ΣΕΑ), το οποίο είχε την έδρα του στην Ελευσίνα (112 Πτέρυγα Μάχης) και ανήκε στη Μοίρα Εκπαίδευσης Αέρος της ΣΑ.

Με την υπ’ αριθμόν Α6346/11-4-53 απόφαση ΥΕΘΑ, η οργάνωση της ΣΑ άλλαξε και πήρε τη μορφή τυπικής Αμερικάνικης Πτέρυγας, μετονομασθείσα σε 121 Πτέρυγα Εκπαίδευσης Αέρος (121 ΠΕΑ). Τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πτήσεων αντικατέστησε η Σμηναρχία Εκπαίδευσης Αέρος. Για τον εθισμό των μαθητών σε αεροσκάφη JET χρησιμοποιήθηκε το διθέσιο αεριωθούμενο εκπαιδευτικό αεροσκάφος Τ-33. Η εκπαίδευση στα αεροσκάφη αυτά αργότερα επεκτάθηκε και περιέλαβε όλη την εφαρμοσμένη εκπαίδευση των χειριστών στα αεροσκάφη JET.

Το έτος 1952 ιδρύθηκε το Εκπαιδευτικό Κέντρο Εφέδρων Χειριστών (ΕΚΕΧ) κατά τα Βρετανικά και Αμερικάνικα πρότυπα. Βασική επιδίωξη του Κέντρου ήταν η πτητική εκπαίδευση. Το ΕΚΕΧ λειτούργησε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1958 και εκπαιδεύτηκαν κατά το χρονικό αυτό διάστημα, οκτώ (8) σειρές Εφέδρων Χειριστών. Η χρησιμότητα του Αεροπορικού όπλου, όπως αποδείχθηκε περίτρανα κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η τεχνολογική του εξέλιξη οδήγησαν τη ΣΑ σε ένα δρόμο ραγδαίων εξελίξεων. Τα πτητικά μέσα, τα μέσα εκπαίδευσης εδάφους και το χρησιμοποιούμενο εκπαιδευτικό προσωπικό προσαρμόζονταν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες και αυξανόμενες απαιτήσεις.

Το 1958 στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της ΣΑ γίνεται η μεταστέγασή της σε καινούριες εγκαταστάσεις. Με τη μεταστέγασή της δημιουργούνται και εξοπλίζονται τα εργαστήρια Φυσικής, Χημείας, Αεροδυναμικής, Τηλεπικοινωνιών, Προωθητικών Συστημάτων, Υπολογισμού και Κατασκευής Αεροσκαφών, Αντοχής Υλικών, με τέλεια μηχανήματα και εργαστηριακά όργανα.

Το κύρος και η αίγλη της ΣΑ ξεπερνούν τα Ελληνικά σύνορα και έτσι το 1962 έρχονται για εκπαίδευση οι πρώτοι αλλοδαποί μαθητές από τη Λιβύη. Στα χρόνια που ακολούθησαν αποφοίτησαν μαθητές από πολλά κράτη της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, όπως την Ιορδανία, την Τυνησία, τη Λιβύη, τη Σενεγάλη, τη Ζιμπάμπουε, το Μπουρούντι, το Καμερούν, τη Γκαμπόν, την Κεντρο-Αφρικανική Δημοκρατία, το Ζαΐρ, τη Μποτσουάνα και το Τσαντ.

Το 1964 η ΣΑ με το ΝΔ 4439/1964 (Άρθρο 5) γίνεται Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα του κράτους, ισότιμο με τα άλλα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. Η φοίτηση μέχρι το 1966 ήταν τριετής. Το 1967 και με την είσοδο της 43ης σειράς, η φοίτηση γίνεται τετραετούς διάρκειας. Με το ΒΔ 370/1967 η ΣΑ μετονομάστηκε σε Σχολή Ικάρων (ΣΙ) και θεσμοθετήθηκαν όλες οι λεπτομέρειες που αφορούν στην οργάνωση και λειτουργία της ΣΙ. Το ίδιο ΒΔ τροποποιήθηκε σημαντικά με μεταγενέστερα Προεδρικά Διατάγματα, ώστε να βελτιωθεί η παρεχόμενη εκπαίδευση στους Ικάρους.

Το 1991 εισήχθησαν για πρώτη φορά στη ΣΙ γυναίκες (μόνο στο Τμήμα Μηχανικών). Το 1999 ο καταστροφικός σεισμός της Πάρνηθας προκαλεί πλήγμα στις κτηριακές εγκαταστάσεις. Το 2002 εισήχθησαν γυναίκες και στο Τμήμα Ιπταμένων.

Το 2003 η ΣΙ με τον Ν. 3187/2003 αλλάζει τόσο στο πλαίσιο της λειτουργίας της όσο και διάφορες σημαντικές παραμέτρους της παρεχόμενης εκπαίδευσης, ονομάζεται Ανώτατο Στρατιωτικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΑΣΕΙ), είναι ισότιμο με τα ιδρύματα του πανεπιστημιακού τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, όπως αυτή ορίζεται κάθε φορά στην κείμενη νομοθεσία (άρθρο 1. Ν. 3187/2003), παρέχοντας ισότιμη εκπαίδευση και χορηγώντας ισότιμα πτυχία με αυτά.

Η λειτουργία της ΣΙ καθορίζεται από τον Ν. 3187/2003, όπως αυτός τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε από τον Ν. 3413/2005, καθώς και τους Ν. 3577/2007 και Ν. 3883/2010. Η διάρκεια φοίτησης στη ΣΙ είναι κατ’ ελάχιστον τέσσερα έτη και οι σπουδές οργανώνονται σε ακαδημαϊκά εξάμηνα.

Η εποπτεία στη ΣΙ, σύμφωνα με τον Ν. 3187/2003 και τον Οργανισμό της ΣΙ (Π.Δ. 151/2013 ΦΕΚ 238/Α/4-11-2013) όπως αυτό τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με το Π.Δ. 42/2020 ΦΕΚ 94/Α/12-5-2020, ασκείται από τον ΥΕΘΑ δια του ΓΕΑ. Η υλοποίηση της εκπαίδευσης είναι δυνατόν να πραγματοποιείται επ’ ωφελεία της ΣΙ και σε άλλες μονάδες της ΠΑ. Με απόφαση του ΥΕΘΑ, κατόπιν εισήγησης του ΓΕΑ, δύναται να παρέχεται εκπαίδευση επ’ ωφελεία της ΣΙ στην ημεδαπή ή αλλοδαπή.

Πηγή: hafa