Δικαιώματα εργαζομένων και υποχρεώσεις εργοδότη
Εκστρατεία ενημέρωσης εργαζομένων και εργοδοτών στο πλαίσιο δράσεων ευαισθητοποίησης σε θέματα βίας και παρενόχλησης ξεκινά η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, με πρωταρχικό μέλημα να διαμορφωθούν συνθήκες μηδενικής ανοχής απέναντι σε τέτοια φαινόμενα.
Στο πλαίσιο αυτό, σημαντική είναι και η σύσταση και λειτουργία αυτοτελούς τμήματος για την παρακολούθηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, το οποίο, την προηγούμενη χρονιά, δέχθηκε 230 καταγγελίες.
Με βάση την ετήσια έκθεση πεπραγμένων του αρμόδιου τμήματος της Επιθεώρησης Εργασίας για το 2023, που έχει ήδη ανακοινωθεί, τα περισσότερα καταγγελλόμενα περιστατικά βίας και παρενόχλησης προήλθαν από το λιανικό και χονδρικό εμπόριο (21%), τα ξενοδοχεία (12%) και την εστίαση (7%).
Η μεγάλη πλειονότητα (95%) των καταγγελιών αφορούσε σε περιστατικά βίας (λεκτικής, σωματικής και ψυχολογικής) και μόλις το 5% σε σεξουαλική παρενόχληση, υπογραμμίζοντας, σύμφωνα με την Επιθεώρηση Εργασίας, τη διαχρονική́ τάση υποδήλωσης αυτών, εξαιτίας της ιδιαιτερότητας και της δυσκολίας ως προς την απόδειξή τους.
Όσον αφορά στο φύλο των θιγόμενων εργαζομένων επί του συνόλου των καταγγελιών για το 2023, 180 ήταν γυναίκες (60%) και 120 άντρες (40%), γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η θέση των γυναικών στην αγορά́ εργασίας παραμένει πιο ευάλωτη και πιο αδύναμη από αυτή των ανδρών.
Δράση ενημέρωσης
Αναφορικά με τη δράση ενημέρωσης, η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας δημιούργησε έναν περιεκτικό οδηγό αντιμετώπισης του φαινομένου σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή.
Η διανομή του στους χώρους απασχόλησης θα γίνει από Επιθεωρητές Εργασίας κατά την πραγματοποίηση ελέγχων, ενώ είναι ψηφιακά διαθέσιμος στο https://www.hli.gov.gr/wp-content/uploads/2024/05/bia-parenohlisi.pdf.
Η δράση της Επιθεώρησης Εργασίας για την άμεση ενημέρωση εργαζομένων και εργοδοτών έχει την υποστήριξη του υπουργείου Εργασίας.
Παράλληλα, με τη συμβολή της «ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ», μιας κοινότητας εξωστρεφών, παραγωγικών, μεταποιητικών επιχειρήσεων, ελληνικής ιδιοκτησίας, η οποία αποσκοπεί στην ανάδειξη και στην προώθηση του σύγχρονου, επιχειρηματικού και παραγωγικού πολιτισμού της χώρας, ο οδηγός θα προωθηθεί σε επιχειρήσεις-μέλη της, ώστε να διαμοιραστεί σε εργαζόμενους.
Η Επιθεώρηση Εργασίας, δίνοντας έμφαση στην αξία της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, υπενθυμίζει ότι κάθε μορφή βίας και παρενόχλησης αμφισβητεί την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, επηρεάζει την ποιότητα της εργασιακής ζωής και μπορεί να επιφέρει σωματική ή και ψυχική βλάβη.
Μέσα από αυτές τις δράσεις, επιδιώκουμε οι εργαζόμενοι να μάθουν τα δικαιώματά τους, ώστε να αναγνωρίζουν και να καταγγέλλουν τέτοιου είδους περιστατικά, ενώ οι εργοδότες να συνειδητοποιήσουν το καθήκον πρόνοιας και φροντίδας που έχουν απέναντι στο προσωπικό τους, όπως και την ευθύνη τους να δημιουργήσουν συνθήκες μηδενικής ανοχής στη βία και στην παρενόχληση, προσβλέποντας στην παραγωγικότητα, στη φήμη και στην απόδοση της επιχείρησής τους, η οποία μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά, αν δεν ληφθούν τα μέτρα και δεν καταρτιστούν κατάλληλες επιχειρησιακές πολιτικές και πρακτικές για την πρόληψη και αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων».
Τα βασικά σημεία
Σύμφωνα με τον οδηγό, το θιγόμενο πρόσωπο έχει δικαίωμα να αιτηθεί τη διενέργεια εργατικής διαφοράς.
Η Επιθεώρηση Εργασίας θα ορίσει ηµεροµηνία συζήτησης για την εργατική διαφορά, στην οποία θα κληθεί το θιγόμενο πρόσωπο, ο εργοδότης και οποιοδήποτε άλλο καταγγελλόµενο πρόσωπο στην επιχείρηση.
Η συζήτηση της αίτησης προσδιορίζεται εντός 10 ηµερών από την κατάθεσή της.
Η διαδικασία διεξάγεται µε εχεµύθεια, µε δυνατότητα µεµονωµένης εξέτασης των εµπλεκοµένων.
Ο Επιθεωρητής Εργασίας επιδιώκει, µε τη µεσολάβησή του, τη συµµόρφωση του εργοδότη και απαιτεί από αυτόν τη λήψη των απαραίτητων µέτρων σε βάρος του καταγγελλόµενου (π.χ. σύσταση συµµόρφωσης, αλλαγή θέσης, ωραρίου, τόπου ή τρόπου παροχής εργασίας), ώστε να µην επαναληφθεί το περιστατικό.
Σε περίπτωση µη συµµόρφωσης του εργοδότη, ο Επιθεωρητής Εργασίας µπορεί να του επιβάλει χρηµατικό πρόστιµο, ύψους 500 ευρώ-10.500 ευρώ, ανάλογα µε τη βαρύτητα του περιστατικού.
Όταν το θιγόµενο πρόσωπο επικαλείται γεγονότα ή στοιχεία από τα οποία πιθανολογείται ότι εκδηλώθηκε περιστατικό βίας και παρενόχλησης, ο καταγγελλόµενος έχει το βάρος να αποδείξει ότι δεν συνέτρεξαν τέτοιες περιστάσεις ενώπιον αρµόδιας διοικητικής αρχής ή του δικαστηρίου.
Επίσης, το θιγόμενο πρόσωπο έχει δικαίωμα να υποβάλει σχετική καταγγελία για διερεύνηση εντός της επιχείρησης, να απευθυνθεί στον Συνήγορο του Πολίτη, εφόσον συγχρόνως παραβιάζεται και η αρχή της ίσης µεταχείρισης στην εργασία και να προσφύγει στο δικαστήριο.
Εφόσον πιστεύει ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή, την υγεία ή την ασφάλειά του, δικαιούται να αποχωρήσει από τον χώρο εργασίας για εύλογο χρονικό διάστηµα, µέχρι να παύσει ο κίνδυνος, χωρίς περικοπή µισθού ή άλλη δυσµενή συνέπεια, αφού ενηµερώσει γραπτώς τον εργοδότη του, αναφέροντας το περιστατικό βίας και παρενόχλησης, που δικαιολογεί την πεποίθηση ότι υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, κρατώντας αποδεικτικό για την ενηµέρωση αυτή.
Ταυτόχρονα, µπορεί να απευθυνθεί στον Επιθεωρητή Εργασίας, ο οποίος καλεί τον καταγγελλόµενο σε γραπτές εξηγήσεις και εκδίδει εντολή µε άµεση ισχύ προς τον εργοδότη, ώστε να λάβει συγκεκριµένα προσωρινά µέτρα, για να παύσει ο κίνδυνος.
Για κάθε ηµέρα που ο εργοδότης δεν εκτελεί τα µέτρα, του επιβάλλεται πρόστιµο, ύψους 1.500 ευρώ.
Εφόσον ο εργοδότης λάβει τα κατάλληλα µέτρα και παύσει ο κίνδυνος, οφείλει να επιστρέψει στην εργασία του.
Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του εργοδότη
Κάθε εργοδότης, ανεξαρτήτως αριθµού απασχολούµενου προσωπικού, υποχρεούται:
– να πληροφορεί τους εργαζόμενους σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους βίας και παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο, τα σχετικά µέτρα πρόληψης και προστασίας, καθώς και για τις υποχρεώσεις του και τα δικαιώµατα των εργαζοµένων επί τέτοιων περιστατικών,
– να παραλαµβάνει, να διερευνά και να διαχειρίζεται κάθε καταγγελία ή σχετική αναφορά µε εµπιστευτικότητα και σεβασµό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και
– να αναρτά στον χώρο εργασίας και να ενηµερώνει για τις διαδικασίες που ακολουθεί η επιχείρηση για την καταγγελία και την αντιµετώπιση τέτοιων µορφών συµπεριφοράς.
Επιπλέον, κάθε εργοδότης που απασχολεί πάνω από 20 άτοµα υποχρεούται να υιοθετεί συγκεκριµένες πολιτικές για την πρόληψη και την καταπολέµηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία και για τη διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών για περιστατικά βίας και παρενόχλησης.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, απαγορεύεται κάθε εκδικητική συµπεριφορά, όπως η καταγγελία της σύµβασης εργασίας και κάθε άλλη δυσµενής µεταχείριση, σε βάρος του προσώπου που έχει προβεί σε καταγγελία, µαρτυρία, παροχή πληροφοριών ή αίτηµα παροχής έννοµης προστασίας για περιστατικό βίας ή παρενόχλησης.
Τέλος, για κάθε παράλειψη του εργοδότη σχετικά με τις παραπάνω υποχρεώσεις, υπάρχει η δυνατότητα υποβολής επώνυμης ή ανώνυμης καταγγελίας στην Επιθεώρηση Εργασίας:
– µέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας υποβολής καταγγελιών στον σύνδεσµο: https://apps.sepenet.gr/portal/login,
– αυτοπροσώπως στο αρµόδιο τµήµα Επιθεώρησης Εργασίας, στην περιοχή όπου απασχολείται ο εργαζόμενος, από ∆ευτέρα έως Παρασκευή, από τις 09:00 έως τις 13:00 ή µέσω e-mail,
– µέσω της τηλεφωνικής γραµµής καταγγελιών 1555.
