Παγκόσμιοι ηγέτες θα συμμετάσχουν αυτό το Σαββατοκύριακο, μαζί με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε σύνοδο κορυφής για να διερευνήσουν τρόπους για τον τερματισμό της πιο φονικής σύγκρουσης στην Ευρώπη μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως η Ρωσία δεν έχει προσκληθεί και το Κίεβο δεν αναμένεται ότι θα πετύχει το στόχο του να απομονώσει τη Μόσχα.
Η Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και οι ηγέτες της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Βρετανίας, του Καναδά και της Ιαπωνίας είναι μεταξύ αυτών που πρόκειται να συμμετάσχουν στη συνάντηση, που θα πραγματοποιηθεί στις 15 και 16 Ιουνίου στο Μπούργκενστοκ της Ελβετίας.
Η Ινδία, η οποία έχει βοηθήσει τη Μόσχα να επιβιώσει του σοκ των οικονομικών κυρώσεων, αναμένεται να στείλει αντιπροσωπεία. Η Τουρκία και η Ουγγαρία, οι οποίες διατηρούν παρομοίως εγκάρδιους δεσμούς με τη Ρωσία, θα εκπροσωπηθούν από τους υπουργούς Εξωτερικών τους.
Ωστόσο, παρά τις πιέσεις που επί μήνες άσκησε η Ουκρανία, μερικοί άλλοι δεν θα είναι εκεί, κυρίως η Κίνα, σημαντικός καταναλωτής ρωσικού πετρελαίου και προμηθευτής αγαθών που βοηθούν τη Μόσχα να συντηρεί τη βιομηχανική βάση της.
«Η συνάντηση αυτή είναι ήδη ένα αποτέλεσμα», δήλωσε την Τρίτη στο Βερολίνο ο Ζελένσκι, ενώ παραδέχθηκε επίσης πως η διατήρηση της διεθνούς υποστήριξης συνιστά μια δυσχερή πρόκληση, καθώς ο πόλεμος, ο οποίος βρίσκεται στον τρίτο χρόνο του, συνεχίζεται.
«Το να ενώσει χώρες που είναι εταίροι και μη εταίροι είναι από μόνη της μια δύσκολη αποστολή για την Ουκρανία, όταν ο πόλεμος δεν είναι στον πρώτο μήνα του», δήλωσε ο Ζελένσκι.
Ο Ζελένσκι επισκέφθηκε προχθές, Τετάρτη, τη Σαουδική Αραβία για να συζητήσει τις προετοιμασίες για τη σύνοδο κορυφής με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμνετ μπιν Σαλμάν, όμως δεν έχει γίνει σαφές αν το βασίλειο θα στείλει εκπρόσωπο.
Ο Ούλριχ Σμιντ, πολιτικός επιστήμονας και ειδικός στην Ανατολική Ευρώπη στο πανεπιστήμιο του Σεντ Γκάλεν στην Ελβετία, επισήμανε την επίδειξη υποστήριξης στη διάσκεψη από ορισμένους κύκλους και παράλληλα την απουσία της Κίνας απ’ αυτή.
«Και προκύπτει το ερώτημα: είναι άραγε εφικτή η ειρήνη;», πρόσθεσε ο Σμιντ. «Όσο ο (ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ) Πούτιν είναι στην εξουσία … θα είναι δύσκολο».
«Μάταιο»
Η Ρωσία, η οποία έστειλε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στις 24 Φεβρουαρίου 2022 στην Ουκρανία, χαρακτήρισε «μάταιη» την ιδέα μιας συνόδου κορυφής στην οποία δεν είναι προσκεκλημένη η ίδια.
Η Μόσχα εμφανίζει την «ειδική στρατιωτική επιχείρησή» της στην Ουκρανία ως τμήμα ενός ευρύτερου αγώνα με τη Δύση, για την οποία λέει πως θέλει να γονατίσει τη Ρωσία. Το Κίεβο και η Δύση απαντούν πως αυτά είναι ανοησίες και κατηγορούν τη Ρωσία ότι διεξάγει ένα παράνομο κατακτητικό πόλεμο.
Η ιδέα για μια σύνοδο κορυφής διατυπώθηκε αφού ο Ζελένσκι παρουσίασε στα τέλη του 2022 ένα ειρηνευτικό σχέδιο δέκα σημείων.
Έκτοτε έχει πραγματοποιηθεί σειρά προπαρασκευαστικών συναντήσεων.
Η πρόταση φάνηκε να κερδίζει κάποια υποστήριξη, με την Κίνα και μερικές μείζονες χώρες του «Παγκόσμιου Νότου» να σηματοδοτούν ενδιαφέρον στη διάρκεια συνάντησης τον περασμένο Αύγουστο στη Σαουδική Αραβία.
Εντούτοις ο πόλεμος στη Γάζα υπονόμευσε την ώθηση αυτή και η Μόσχα επεδίωξε να υπονομεύσει το κύρος της συνόδου.
Στο μεταξύ, η Κίνα, μαζί με τη Βραζιλία, προωθούν ένα χωριστό ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία με συμμετοχή και των δύο εμπόλεμων μερών. Η Μόσχα είχε προηγουμένως εκφράσει την υποστήριξή της στις προσπάθειες της Κίνας για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Το Κίεβο δεν έχει κρύψει την απογοήτευσή του για την απόφαση της Κίνας να μην συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής της Ελβετίας. Ο Ζελένσκι κατηγόρησε μάλιστα το Πεκίνο ότι βοηθάει τη Ρωσία να υπονομεύσει τη διάσκεψη, σε ένα διόλου συνηθισμένο ξέσπασμά του εναντίον μιας παγκόσμιας υπερδύναμης με απαράμιλλη επιρροή επί της Μόσχας.
Στο πεδίο της μάχης, η σύνοδος έρχεται σε μια δύσκολη περίοδο για την Ουκρανία. Ρωσικά στρατεύματα, τα οποία ελέγχουν περίπου το 18% του ουκρανικού εδάφους, προωθούνται στο ανατολικό μέτωπο, σε ένα πόλεμο που έχει στοιχίσει τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και αμάχους, έχει ερειπώσει πόλεις και χωριά και έχει ξεριζώσει εκατομμύρια ανθρώπους.
Με δεδομένους τέτοιους αντίθετους ανέμους και τις ασυμβίβαστες διαφορές ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, η σύνοδος κορυφής θα αποφύγει τα εδαφικά ζητήματα και θα επικεντρώσει σε τμήματα του σχεδίου του Ζελένσκι που είναι αρκετά ευρεία ώστε να είναι εύπεπτα από τους περισσότερους, αν όχι όλους, τους συμμετέχοντες.
Σ’ αυτά περιλαμβάνεται η ανάγκη να υπάρξει εγγύηση για την επισιτιστική ασφάλεια, την πυρηνική ασφάλεια, την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και τις ανταλλαγές αιχμαλώτων, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Τι θα ακολουθήσει;
Μεγάλο μέρος της συζήτησης γύρω από τη σύνοδο κορυφής της Ελβετίας έχει επικεντρωθεί στο πού και πότε θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν οι επόμενες συνομιλίες.
Ο Άντριι Γέρμακ, επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, δήλωσε αυτή την εβδομάδα σε δημοσιογράφους ότι ένας «τεράστιος αριθμός» χωρών ενδιαφέρονται ήδη. «Και εξετάζουμε τη δυνατότητα στη δεύτερη σύνοδο κορυφής να προσκληθεί ένας εκπρόσωπος της Ρωσίας», δήλωσε.
Η Ελβετία θέλει η σύνοδος κορυφής του Μπούργκενστοκ να ανοίξει το δρόμο για μια «μελλοντική ειρηνευτική διαδικασία» με τη συμμετοχή και της Ρωσίας.
Η σύνοδος κορυφής πραγματοποιείται εν μέσω έντονης διπλωματικής δραστηριότητας σχετικά με την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι συμμετέχει αυτή την εβδομάδα στη σύνοδο κορυφής της G7 στην Ιταλία, ενώ η Ουκρανία θα ασκήσει πίεση για πρόοδο στη χρηματοδότηση τόσο στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτό το μήνα όσο και στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στις αρχές Ιουλίου.
Στη διάρκεια των συνομιλιών στην Ελβετία, υποστηρικτές της Ουκρανίας θα πραγματοποιήσουν σειρά εκδηλώσεων στη γειτονική Λουκέρνη για να προσελκύσουν την προσοχή στο ανθρωπιστικό κόστος του πολέμου, ενώ σχεδιάζεται διαδήλωση με αίτημα την επιστροφή των αιχμαλώτων και των παιδιών που έχουν μεταφερθεί στη Ρωσία.
Η Ελβετία ελπίζει ότι στο τέλος της συνόδου θα εκδοθεί μια κοινή δήλωση – εφόσον καταστεί δυνατό να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ των συμμετεχόντων.
