Υπάρχουν σκύλοι που γρυλίζουν, γαβγίζουν, δείχνουν τα δόντια τους και δαγκώνουν. Η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να τεστάρει τη σχέση σκύλου και ανθρώπου. Γιατί όμως κάποια σκυλιά γίνονται επιθετικά ενώ άλλα όχι; Και τι μπορεί να γίνει για την πρόληψη της επιθετικής συμπεριφοράς;
Είναι κάποιες φυλές σκύλων πιο επικίνδυνες από άλλες;
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: κανένας σκύλος δεν γεννιέται επιθετικός. Παρόλο που ορισμένες φυλές σκύλων έχουν υψηλότερο ένστικτο προστασίας από τη γέννησή τους και άλλες έχουν χαμηλότερο όριο ερεθισμού, σχεδόν καμία από αυτές δεν δαγκώνει χωρίς λόγο. Οι ειδικοί σκύλων συμφωνούν πλέον ότι κάθε σκύλος – ανεξαρτήτως φυλής – μπορεί να μάθει συγκεκριμένες συμπεριφορές ανάλογα με την κατάσταση.
Επομένως, τα πίτμπουλ, τα ροτβάιλερ ή τα ντόμπερμαν δεν είναι από μόνα τους πιο επικίνδυνα από ό,τι, για παράδειγμα, ένα γκόλντεν ριτρίβερ ή ένα λαμπραντόρ. Στην πραγματικότητα, οι φυλές αυτές χαρακτηρίζονται από αρκετά υψηλό όριο ερεθισμού και φιλικό χαρακτήρα. Τα αίτια της επιθετικής συμπεριφοράς δεν εντοπίζονται επομένως τόσο σε γενετικούς παράγοντες, όσο στους ανθρώπους που εκπαιδεύουν αυτούς τους σκύλους.
Η συμπεριφορά του σκύλου σας είναι δική σας ευθύνη
Δεν ευθύνεται λοιπόν ο σκύλος για τη συμπεριφορά του, αλλά ο ιδιοκτήτης του, ο οποίος οφείλει να μάθει στον σκύλο του τι περιμένει από αυτόν και πώς να συμπεριφέρεται όταν βρίσκεται μαζί με άλλα ζώα και ανθρώπους, λαμβάνοντας υπόψη τη ψυχολογική του κατάσταση.
Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι θα πρέπει να είστε σκληροί με τον εαυτό σας αν ο σκύλος σας αντιδράσει επιθετικά. Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες σκύλων δεν ενεργούν με κακόβουλη πρόθεση, αλλά περισσότερο από ανασφάλεια, άγνοια ή παρεξηγημένη αγάπη για το ζώο τους.
Μερικές φορές η επιθετική συμπεριφορά του σκύλου σας δεν οφείλεται καθόλου σε εσάς, αλλά σε προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες. Αυτό μπορεί να συμβεί, για παράδειγμα, αν πήρατε το σκύλο σας από το καταφύγιο όταν ήταν ενήλικος.
Επιθετικός σκύλος: χρειάζομαι βοήθεια;
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε το πρόβλημα και να προσπαθήσετε να μειώσετε τις επιθετικές συμπεριφορές του σκύλου σας. Το αργότερο όταν παρατηρήσετε ότι ο σκύλος σας απειλεί επικίνδυνα ή και δαγκώνει άλλα ζώα ή ανθρώπους, πρέπει να δράσετε!
Υπάρχουν πολλοί ειδικοί που μπορούν να σας υποστηρίξουν σε αυτή την πορεία: εκπαιδευτές σκύλων, ψυχολόγοι ή θεραπευτές σκύλων με προβληματική συμπεριφορά. Μη φοβηθείτε να ζητήσετε αυτή τη βοήθεια. Το να ζητάτε βοήθεια δεν αποτελεί αποτυχία ή ένδειξη αδυναμίας, αλλά περισσότερο δείχνει το θάρρος και τη δύναμή σας να αναλάβετε την ευθύνη για τον σκύλο σας.
Πρώτο βήμα: Προσδιορίστε τις αιτίες
Υπάρχει επίσης κάτι παρήγορο στη συνειδητοποίηση ότι η συμπεριφορά ενός επιθετικού σκύλου επηρεάζεται από τον άνθρωπο: όπως η λανθασμένη εκπαίδευση ενθαρρύνει την επιθετική συμπεριφορά, έτσι και εσείς μπορείτε να εξασφαλίσετε με τη σωστή εκπαίδευση ότι ένας επιθετικός σκύλος θα απορρίψει την ανεπιθύμητη συμπεριφορά και θα γίνει ένας ευχάριστος συνεργάτης.
Αλλά τι πρέπει να γίνει διαφορετικά στο μέλλον; Για να κάνετε τον σκύλο σας πιο υπάκουο, θα πρέπει να διερευνήσετε τις αιτίες της επιθετικότητάς του. Όσο καλύτερα γνωρίζετε τους λόγους της επιθετικής συμπεριφοράς του, τόσο καλύτερα μπορείτε να τους αντιμετωπίσετε. Στη συνέχεια, θα πρέπει να προσαρμόσετε εσείς τον τρόπο που συμπεριφέρεστε στον σκύλο σας.
Γιατί τα σκυλιά γίνονται επιθετικά;
Τα σκυλιά δεν γίνονται επιθετικά από καπρίτσιο εν μία νυκτί. Η επιθετικότητα προκαλείται πάντα από επίμονα ή επαναλαμβανόμενα αρνητικά συναισθήματα, συνήθως θυμό ή φόβο. Αντίστοιχα και ο πόνος από μια ασθένεια μπορεί να εξαντλήσει τον σκύλο και να οδηγήσει σε επιθετική συμπεριφορά.
Δεν γίνονται λοιπόν τα σκυλιά θηρία που ξαφνικά δαγκώνουν επειδή είναι επιθετικά ή επειδή τους αρέσει να εκφοβίζουν και να βλάπτουν άλλα ζώα ή ανθρώπους. Ένας επιθετικός σκύλος είναι σχεδόν πάντα ένας σκύλος που είναι ανασφαλής και νιώθει άβολα σε μια συγκεκριμένη κατάσταση.
Αιτίες και μορφές επιθετικότητας
Η απομονωμένη εκτροφή, η έλλειψη κοινωνικοποίησης και εκπαίδευσης καθώς και η ακατάλληλη φύλαξη είναι από τους κύριους λόγους για την επιθετική συμπεριφορά ενός σκύλου. Ωστόσο, αυτή και σε άσχημες εμπειρίες στο παρελθόν. Οι τραυματικές εμπειρίες ή ο χρόνιος πόνος μπορούν επίσης να προκαλέσουν θυμό ή φόβο – και κατ’ επέκταση επιθετικότητα.
Στην πραγματικότητα, οι ακριβείς αιτίες δεν εντοπίζονται δυστυχώς πάντα τόσο εύκολα όσο φαίνεται εδώ. Επομένως, αξίζει να εξετάσουμε πρώτα πότε ένας σκύλος αντιδρά επιθετικά: Σε ποιες καταστάσεις αρχίζει να γρυλίζει και να δείχνει τα δόντια του; Αντιδρά νευρικά όταν τον πλησιάζουν άλλοι σκύλοι; Νομίζει ότι πρέπει να υπερασπιστεί τους ιδιοκτήτες του; Ή φοβάται μήπως κάποιος άλλος κλέψει τα παιχνίδια του; Ανάλογα με την αιτία, διακρίνουμε διάφορες μορφές επιθετικότητας στους σκύλους. Παρατηρούνται λοιπόν τα εξής:
Αυτοάμυνα: ο σκύλος αισθάνεται άβολα κοντά στους ομοειδείς του ή έχει περιορισμένη ελευθερία.
Προστατευτική επιθετικότητα: τα μέλη της οικογένειας χρειάζονται προστασία από τους εχθρούς.
Ανταγωνιστική επιθετικότητα: όταν παρατηρείται ισχυρή προσκόλληση σε ένα αντικείμενο, όπως στο μπολ ή στο παιχνίδι του, ο σκύλος νιώθει ότι πρέπει να το προστατέψει από τους άλλους ή θέλει να το χρησιμοποιήσει για να διαφοροποιηθεί και να εξασφαλίσει τη θέση του στην αγέλη.
Τα σκυλιά δεν γεννιούνται επιθετικά. Επομένως, είναι σημαντικό να εντοπίσουμε τις πραγματικές αιτίες που κρύβονται από πίσω.
Τέλος, καθοριστικό ρόλο παίζει η εμπειρία εκπαίδευσης που είχε ο σκύλος με την επιθετική του συμπεριφορά. Μπόρεσε να εκτονώσει τον θυμό του ή τον επαίνεσε ο ιδιοκτήτης του γι’ αυτό;
Φυσικά, πολύ λίγοι ιδιοκτήτες θα επιβράβευαν συνειδητά τον σκύλο τους όταν γρυλίζει ή ακόμα και όταν δαγκώνει. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες πιθανότατα προσπαθούν να συγκρατήσουν τον σκύλο τους, καθησυχάζοντάς τον με μια φράση όπως «όλα καλά, μείνε ήρεμος!» ή χαϊδεύοντάς τον για να τον ηρεμήσουν.
Ωστόσο, τα σκυλιά συνήθως δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τις λέξεις, αλλά μόνο τον τόνο της φωνής του αφεντικού τους. Έτσι, ο σκύλος έχει συχνά την εντύπωση ότι το αφεντικό του του δείχνει αγάπη και προσοχή όταν γρυλίζει και γαβγίζει.
Δεύτερο βήμα: Αποφύγετε συγκεκριμένες καταστάσεις
Μόλις καταλάβετε ποια ερεθίσματα προκαλούν την επιθετική συμπεριφορά του σκύλου σας, θα πρέπει να τα αποφεύγετε με κάθε κόστος. Μην παίρνετε αψήφιστα την επιθετική συμπεριφορά του σκύλου σας, διότι ανάλογα με τη δύναμη και το μέγεθος του τετράποδου φίλου σας, μπορεί να είναι επικίνδυνη για εσάς και τους γύρω σας.
Αν, για παράδειγμα, ο σκύλος σας φοβάται πολύ στην παρουσία άλλου σκύλου ή σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, προσπαθήστε να αποφύγετε αυτές τις καταστάσεις αν είναι δυνατόν. Πρώτα θα πρέπει να διδάξετε στο σκύλο σας τους πιο σημαντικούς κανόνες υπακοής και να μπορείτε να βασιστείτε σε αυτόν για να υπακούει στα φωνητικά και οπτικά σήματα. Μόνο τότε θα πρέπει να αρχίσετε να τον απευαισθητοποιείτε σε αυτά τα ερεθίσματα που προκαλούν επιθετικότητα στο πλαίσιο της στοχευμένης εκπαίδευσης.
Πότε πρέπει να φοράτε φίμωτρο στο σκύλο σας;
Εάν ο σκύλος σας παρουσιάζει ήδη πολύ έντονη επιθετική συμπεριφορά και φοβάστε ή δεν είστε σίγουροι αν ο σκύλος σας θα υπακούσει στις εντολές σας, θα πρέπει να του φορέσετε φίμωτρο. Μην ανησυχείτε, αυτό το κάνετε μόνο για λόγους ασφαλείας στην αρχή και δεν θα είναι μόνιμο. Εάν έχετε εκπαιδεύσει εκ νέου με επιτυχία τον ατίθασο τετράποδο φίλο σας, μπορείτε να το κάνετε με ασφάλεια χωρίς αυτό.
Για να μη ταλαιπωρηθείτε με την τοποθέτηση του φίμωτρου, θα πρέπει πρώτα να συνηθίσετε ήρεμα τον σκύλο σας σε αυτό μέσα στο σπίτι σας. Για παράδειγμα, βάλτε λιχουδιές στο φίμωτρο έτσι ώστε ο σκύλος σας να μπορεί να τις φτάσει μόνο όταν βάλει το στόμα του εκεί μέσα. Βγάλτε ξανά το φίμωτρο μετά από λίγα λεπτά και επαινέστε τον σκύλο σας γι’ αυτό – με λόγια και άλλη μια λιχουδιά.
Επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία ξανά και ξανά και αφήστε το φίμωτρο ολοένα και περισσότερο κάθε φορά. Μετά από λίγο, μπορείτε να αφήσετε τη λιχουδιά στο φίμωτρο και να βγείτε για πρώτη φορά έξω με το φίμωτρο. Μην ενοχλείστε από τα βλέμματα των άλλων, αλλά αντιμετωπίστε την κατάσταση με αυτοπεποίθηση και ψυχραιμία. Εξάλλου, έτσι διασφαλίζετε ότι ο σκύλος σας δεν μπορεί να βλάψει κανέναν.
Επιθετικός σκύλος: γλώσσα του σώματος
Το πιο σημαντικό στην εκπαίδευση του σκύλου σας είναι πάντοτε η ψυχραιμία και η αυτοπεποίθηση. Οι σκύλοι έχουν τρομερή διαίσθηση για τις διαθέσεις των ανθρώπων τους και τις αντιλαμβάνονται κανονικά.
Αν ο σκύλος σας αντιληφθεί ότι νιώθετε ανασφαλείς και νευρικοί, αυτό το συναίσθημα θα μεταφερθεί και σε εκείνον. Θα είναι ανασφαλής και θα είναι μονίμως σε εγρήγορση σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Ως αποτέλεσμα, αυτή τη ανασφάλεια κάνει τον σκύλο σας να πιστεύει ότι πρέπει να σας υπερασπιστεί. Για ένα ζώο που είναι επιρρεπές στα ερεθίσματα του περιβάλλοντός του, η επίθεση είναι μερικές φορές η καλύτερη άμυνα.
Αντιμετωπίστε λοιπόν τον σκύλο σας με σιγουριά κι αυτοπεποίθηση. Σε καταστάσεις όπου ο σκύλος σας μπορεί να γίνει επιθετικός, φροντίστε να παραμερίσετε τη νευρικότητά σας ή, αν χρειαστεί, να την αγνοήσετε εντελώς. Σταδιακά, ο σκύλος σας θα ανακτήσει την εμπιστοσύνη στις ικανότητές σας και θα μάθει ότι μπορεί να βασίζεται στην κρίση σας.
Τρίτο βήμα: επανεκπαίδευση στη σχολή σκύλων
Με τα πρώτα δύο βήματα έχετε λάβει τα «μέτρα πρώτων βοηθειών» για την αντιμετώπιση του επιθετικού σας σκύλου. Αποσαφηνίσατε τα αίτια της συμπεριφοράς του. Έχετε επίσης βεβαιωθεί ότι ο σκύλος σας δεν αποτελεί πλέον κίνδυνο.
Το επόμενο και τελευταίο βήμα είναι να μπείτε στην ουσία. Εξάλλου, δεν θα μπορείτε πάντα να αποφεύγετε κρίσιμες καταστάσεις. Ο ανασφαλής και επιθετικός σκύλος σας πρέπει να εκπαιδευτεί εκ νέου. Από αυτό το σημείο και μετά, συνιστάται να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Επισκεφθείτε τη σχολή σκύλων ή κάντε μια στοχευμένη προπόνηση με έναν εκπαιδευτή κατά της επιθετικότητας.
Εκπαίδευση υπακοής και διαχείριση συμπεριφοράς
Σε μια συνεδρία εκπαίδευσης, εξασκείτε πρώτα τις πιο σημαντικές συμπεριφορές με το σκύλο σας. Με ασκήσεις υπακοής μαθαίνει τα βασικά σήματα ακοής και όρασης. Αυτές περιλαμβάνουν την προσέγγιση όταν καλείται, το «κάτσε», το «κάτω», το «πάμε» και το «άσ’ το» («τέλος»/«σταμάτα»).
Μόνο όταν ακολουθήσει πιστά αυτές τις εντολές, μπορείτε να αρχίσετε να απευαισθητοποιείτε το σκύλο σας στις καταστάσεις που τον κάνουν ευάλωτο. Ο εκπαιδευτής του σκύλου σας θα δημιουργήσει τεχνητά καταστάσεις στις οποίες ο σκύλος σας αντιδρά επιθετικά και θα εξασκήσει εναλλακτικές συμπεριφορές με εσάς και τον σκύλο σας.
Ένας τρόπος αντιμετώπισης της επιθετικής συμπεριφοράς είναι η θετική ενίσχυση. Με τις επαναλαμβανόμενες επιβραβεύσεις, μπορείτε να ελέγχετε με συγκεκριμένο τρόπο τη συμπεριφορά του σκύλου σας και να την καθοδηγήσετε προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Δείξτε ποιος έχει το πάνω χέρι!
Η επίσκεψη σε σχολή σκύλων ή η εκπαίδευση κατά της επιθετικότητας δεν θα έχει θετική επίδραση μόνο στη συμπεριφορά του σκύλου σας, αλλά και στη μεταξύ σας σχέση.
Θα γνωρίσετε καλύτερα τον σκύλο σας και θα μάθετε πώς πρέπει να συμπεριφέρεστε στις πιο δύσκολες καταστάσεις μαζί του. Αυτό θα σας επιτρέψει να αντιμετωπίσετε με αυτοπεποίθηση τον ατίθασο σκύλο σας.
Δείξτε στον σκύλο σας ξεκάθαρα ποιος έχει το πάνω χέρι από εδώ και στο εξής – χωρίς υπερβολική αυστηρότητα ή βία, αλλά με αυτοπεποίθηση, συνέπεια και θετική στάση. Έτσι, ο σκύλος σας θα μάθει να ακολουθεί τις εντολές σας, πράγμα που με τη σειρά του όχι μόνο θα κάνει την καθημερινότητά σας μαζί πολύ πιο εύκολη, αλλά θα δώσει και μεγαλύτερη ικανοποίηση για το σκύλο σας. Γιατί είναι γνωστό ότι όλοι οι σκύλοι θέλουν την καθοδήγηση από τον «αρχηγό της αγέλης» τους.
